باغ وحش انسانی

دزموند جان موریس(به انگلیسی: Desmond Morris)‏ متولد ۲۴ ژانویه ۱۹۲۸ در پورتون شمال ویلتشایر، یک جانورشناس، رفتارشناس و همچنین انسان‌شناس محبوب بریتانیایی است. او همچنین به عنوان یک نقاش سوررئالیست، مجری تلویزیونی و نویسنده‌ای محبوب شناخته می‌شود. The Human Zoo فقط سه اثر از موریس به فارسی ترجمه شده است "میمون برهنه " و " باغ وحش انسانی" که در سال های 1349 و 1354 منتشر شدند ، و تا سال 57 دوبار هم تجدید چاپ شدند ،ولی دیگر هیچوقت تجدید چاپ نشدند و برای همین بسیار نایابند و همچنین کتاب خواندنی "رفتارشناسی تماس" که اصلا موفق به کسب مجوز انتشار نشد و پس از سالهای طولانی سرانجام در اینترنت منتشر گردید.(در کتابناک موجود است) کتاب "میمون برهنه" بعد از اصل انواع داروین جنجالی ترین و پرتیراژترین کتاب علمی است ، کتابی که دنیا را تکان داده وفقط سه ماه پس از انتشار به 17 زبان ترجمه شد و تا کنون از این 2 کتاب دهها میلیون نسخه در جهان بفروش رفته است. "باغ وحش انسانی" به نوعی ادامه ای است بر کتاب "میمون برهنه" که بشدت!خواندنی است . اثر پیش رو کتاب "باغ وحش انسانی" است که در ایران بسیار نایاب است و پس از سالها انتظار میتوانید نسخه دیجیتال آن را بخوانید! وقتی فشار زندگی جدید شدت میگیرد ، شهرنشین درمانده غالبا از دنیای شلوغ خود به عنوان جنگل واقعی یاد میکند.این راهی خوشایند برای توصیف نحوه ی زندگی در میان اجتماع متراکم شهری است.اما در عین حال توصیفی است بسیار غیردقیق و این را هر کس که جنگل های حقیقی را مطالعه کرده باشد تائید میکند. در شرایط عادی ، جانوران وحشی بنا به عادتهای طبیعی ، خودشان را مثله نمیکنند ، استمنا نمیکنند ، به فرزند خود حمله نمیبرند ، دچار زخم معده نمیشوند ، به بت پرستی جنسی نمیگرایند ، از چاقی در رنج نیستند ، جفتهای همجنس باز تشکیل نمیدهند ، و دست به قتل نمیزنند . نیاز به گفتن نیست که در میان انسانهای شهرنشین همه ی اینها اتفاق می افتد. پس آیا این رفتارها مبین اختلافی بنیادی میان نوع انسان و دیکر جانوران است ؟ در نکاه اول چنین به نظر میرسد. اما این نتیجه گیری گمراه کننده است.جانوران دیگر نیز در پاره ای اوضاع و احوال ، مثلا وقتی در شرایط غیرطبیعی اسارت گرفتار شده باشند چنین رفتارهایی دارند . حیوان باغ وحش در قفس خود همه ی آن رفتارهای غیر عادی را که ما در همنوعانمان شناخته ایم از خود بروز میدهد ، پس روشن است که شهر نه جنگل واقعی بلکه باغ وحش انسانی است. مقایسه ای که باید بکنیم بین انسان شهری و حیوان وحشی نیست ، بلکه بین انسان شهری و حیوان اسیر شده است. حیوان بشری امروزی دیگر در شرایط طبیعی نوع خود بسر نمیبرد. او بجای اسارت در دست شکارچیان باغ وحش ، در دام درخشش مغزی خویش افتاده است ؛ خود را در چنان باغ وحش عظیم و ناارامی انداخته که همواره در معرض خطر خرد شدن در زیر فشار روحی است. با وجود این علی رغم فشارها ، سود حاصل زیاد است . دنیای باغ وحش گونه مانند سر پرستی غول اسا از ساکنان خود حمایت میکند : خوردنی ، آشامیدنی ، پناهگاه ، بهداشت و مراقبت های پزشکی در دسترس اند و مسایل بنیادی ادامه بقا به حداقل کاهش یافته است. جانورشناس برجسته در کتاب میمون برهنه ، حیوان انسانی را با دیدی بی پروا . برون نگرانه بررسی میکند و شباهتهای تکان دهنده ای را که بین الگوهای رفتاری انسان و دیگر جانوران وجود دارد آشکار میکند. باغ وحش انسانی، فرصتی تازه و ارزنده به نویسنده می دهد تا شباهتهای موجود میان الگوهای رفتاری انسان و حیوان را در وضع خاص انسان یعنی در شرایط اسارت جستجو کند. اگر بنا است مطالعه ی تطبیقی درباره الگوهای رفتاری انسان و حیوان صورت گیرد ، بیگمان مقایسه این الگوها در اوضاع اسارت بیشترین نتیجه را در بر خواهد داشت زیرا اسارت مبین وضع واقعی انسان امروزی است. میمون برهنه – که نویسنده انسان را بدان مینامد – با برگزیدن راه شهرنشینی ، خود را در وضعی گرفتار ساخته که از بسیاری جهات با باغ وحش حیوانی قابل مقایسه است. در میان شکوه و خیره کنندگی باغ وحش انسانی (شهر) ، همان محدودیتها و ویژگی های باغ وحش حیوانی را میتوان مشاهده کرد. حصارهای خانه ها ، تراکم جمعیت و فشارهای گوناگون فرهنگی و اجتماعی برای یکایک ساکنان باغ وحش عظیم انسانی قفسهای مرئی و نامرئی به وجود می اورد. بسیار نایاب میباشد و فوق العاده خواندنی. حق تکثیر: تهران: امیر کبیر، کتابهای جیبی: موسسه انتشارات فرانکلین‏‫، ۱۳۵۴.‬