زندگانی جلال‌ الدین دوانی، فیلسوف و متکلم شهیر قرن نهم هجری

به انضمام کتاب نورالهدایه به قلم وی مشهور است که جلال‌الدین از اولاد محمد بن ابی بکر معروف به صدیقی است؛ از این‌رو میان شیعه و سنی محترم می‌زیست؛ زیرا سنی‌ها او را از نسب خلیفه اول و شیعه او را از نسل محمد بن ابی‌بکر می‌دانستند. نام پدر وی را هم سعدالدین اسعد ثبت کرده‌اند. سعدالدین از علمای سرشناس کازرون و دوان و از شاگردان محقق مشهور میرسید شریف جرجانی مؤلف کتب مقدماتی حوزه مثل صرف میر، العوامل فی النحو، کبری و صغری در منطق و ... بود. ملا جلال‌الدین دوانی در سال ۸۳۰ق در دوان دیده به جهان گشود و دوران کودکی و جوانی را در زادگاهش گذراند او در این مدت از محضر پدر دانشمندش بهره‌ها برد و از آنجا که ذهنی فعال و فهمی سرشار داشت، برای مطالعه و سیر معنوی غار کوه «سوزار» را در دامان طبیعت انتخاب کرد و سال‌های سال در کنار تحصیلات علمی، در سکوت و خلوت طبیعت به تفکر پرداخت. جلال آنگاه که از مقدمات علوم اسلامی فارغ شد، برای ادامه تحصیلات، به شیراز رفت و مدتی دراز در آن شهر اقامت نمود. جلال‌الدین از نوادر علمای قرن نهم هجری و سرسلسله علمای شیعه دوان است. در کتاب‌های تراجم و تذکره با القابی چون «محقق، علامه، فاضل، صدیق، مولانا» از این استوانه علمی نام برده شده است و بزرگانی از تمجید و تعریف او اظهار عجز نموده‌اند. در فارس‌نامه ناصری چنین آمده است: «از اعاظم علما و اکابر فضلای نواحی کازرون است: حضرت مولانا جلال الدین محمد علامه دوانی که قوه بنان و قلم بیان از تحریر اوصاف و کمالات و ذکر تصنیف و مؤلفات آن جناب عاجز است». جلال‌الدین دوانی در بیشتر علوم عصر خویش به ویژه فلسفه، کلام، ریاضی و ... تألیفاتی دارد که در زمان حیات وی در حوزه‌های علمی به عنوان کتب درسی مورد توجه بود. علی دوانی در این کتاب ۶۳ اثر را همراه با توضیحات لازم برای وی برمی‌شمارد؛ کتاب «نورالهدایة فی الامامة» که در ضمیمه آورده شده، شامل مطالب مهمی در اصول عقاید است که بحث نبوت و امامت نبوت و امامت آن، ویژگی و اهمیت خاصی دارد؛ زیرا سند مهمی است که دلالت برشیعه‌شدن مؤلف دارد این رساله ۱۸ صفحه دارد و در پایان کتاب چاپ شده است.