عوامل پیش بینی کننده شکست پروتکل تک دوز متوتروکسات در درمان حاملگی خارج رحمی Predictors of failure of the commonly used single-dose methotrexate protocol for treating tubal ectopic pregnancies
- نوع فایل : کتاب
- زبان : فارسی
- ناشر : الزویر Elsevier
- چاپ و سال / کشور: 2017
توضیحات
چاپ شده در مجله بخش زنان و زایمان، استانبول، ترکیه
رشته های مرتبط پزشکی، جراحی زنان و زایمان
مقدمه حاملگی خارج رحمی علت اصلی مرگومیر ناشی از بارداری در سه ماههی اول است. تشخیص زودهنگام به همراه گزینههای درمانی متعدد موجب کاهش این نوع مرگومیر شده است. در چهار دههی گذشته به دلیل افزایش میزان عفونتهای لگنی ، استعمال دخانیات، ناباروری و روشهای آزمایشگاهی و تکنیکهای تصویربرداری حساستر که امکان تشخیص زودهنگام را فراهم میکنند؛ شیوع حامگی خارج رحمی افزایش یافته است. تعداد موارد نامعلوم با تشخیص قطعی دیرتر با استفاده از روشهای تشخیصی حساستر افزایش یافته است. ارزیابی کلاسیک موفقیت درمان که توسط Stovall و همکارانش تعیین شد و توسط Kirk و همکارانش مجددا تایید شده است؛ حساسیت ۹۳-۸۸ درصدی دارد اما تعداد زیادی از بیماران به دلیل نتایج منفی کاذب از مطالعه حذف شدند؛ در غیر این صورت تعداد زیادی از افراد در یک جمعیت با نرخ بالای بارداری حضور داشتند. هدف ما تجزیه و تحلیل نشانگرهای مستقل شکست درمان به منظور تشخیص بیمارانی بود که از اقدامات درمانی زودهنگام و یا نظارت مداوم سود میبردند؛ حتی اگر پارامترهای مرسوم نشاندهندهی درمان پزشکی کافی باشند. مواد و روشها این یک بررسی گذشتهنگر بر روی بیمارانی بود که حاملگی خارج رحمی در آنها تشخیص داده شده بود و از سپتامبر ۲۰۱۲ تا مارس ۲۰۱۶ به متخصص زنان و زایمان بخش اورژانس یا کلینیک سرپائی بیمارستان تحقیقاتی و آموزشی Bagcilar مراجعه کرده و با پروتکل تک دوز متوتروکسات (Mtx) که توسط Stovallو همکارانش (۴) تعریف شده بود؛ درمان شده بودند. این مطالعه توسط کمیتهی اخلاق پزشکی (شمارهی پروژه: ۴۰۶/۲۰۱۵) تایید شد. اطلاعات بیماران از پایگاه دادهی بیماران (MEDIN 2.0.0) با استفاده از پرسشهای زیر بدست آمد: “حاملگی خارج رحمی” در هنگام تشخیص. سوابق جراحی برای تشخیص “حاملگی خارج رحمی” مورد بررسی قرار گرفت. زمانی که سطوح بتا گنادوتروپین جفتی انسان (hCG) بالاتر از ۱۵۰۰ میلییونیت/ میلیلیتر بود و هیچ ساک حاملگی داخل رحمی شناسایی نشد (با سونوگرافی ترانس واژینال ۵ تا ۸ مگاهرتزی آزمایش شد) یا زمانی که سطح β-hCG کمتر از ۱۵۰۰ میلییونیت/ میلیلیتر بود اما این سطح افزایش یافته بود و در ۴۸ ساعت قبلی کمتر از ۵۰ درصد بود و سطح β-hCG با وجود تخلیهی رحم کاهش نیافته بود؛ حاملگی خارجرحمی تشخیص اولیه بود. بعد از تشخیص اولیهی حاملگی خارج رحمی، یک دورهی معاینهی ۱-۸ روزه قبل از اولین دوز متوتروکسات انجام شد. در طی دورهی درمان، هر روز با استفاده از اندازهگیری سطوح β-hCG خون، اختلالات موجود در همودینامیک بیمار بررسی شد. چنانچه سطح β-hCG خون به خودی خود کاهش نیافته بود (بیش از ۱۵%/ ۲۴ ساعت کاهش در طول اندازهگیری متناوب β-hCG با یا بدون تخلیهی رحم که با توجه به ضخامت بیش از ۱۰ میلیمتر اندومتر، مشاهدهی حاملگی داخل رحمی توسط سونوگرافی یا عبور بافتها همراه با خونریزی رحم)؛ درمان پزشکی آغاز شد. از پروتکل تک دوز متوتروکسات برای بیمارانی با حاملگی خارج رحمی که سطح β-hCG در آنها کمتر از ۱۰۰۰۰ میلی یونیت/ میلیلیتر بود؛ بیمارانی با تودههای آدنکسال غیرهمولوگ با اندازهی کمتر از ۵ سانتیمتر؛ عدم فعالیت قلبی جنین، فقدان علائم همو پریتونئوم (وجود خون در حفرهی صفاقی) یا کاهش غیرطبیعی حجم خون و تعداد طبیعی سلولهای خونی و عملکرد طبیعی کلیه/ کبد استفاده شد. در صورتی که منع مصرف دارو وجود نداشت؛ متوتروکسات در تک دوز داخل عضلانی (IM) 50 mg/m2 در روز صفر تزریق شد. بیماران در بیمارستان بستری شدند و انتظار میرفت که بعد از تزریق دارو در حالی که علائم شکمی حاد بررسی میشد؛ خونریزی شدید داخلشکمی تا زمان عمل جراحی یا به مدت ۷ روز دیده شود. آزمایشهای خون (بیوشیمیایی، پارامترهای خون و β-hCG) در روز چهارم انجام شدند. چنانچه کاهش بیش از ۱۵ درصد در سطح β-hCG خون از روز ۴-۷ مشاهده نشد و اگر اشباع یا افزایش سطح β-hCG در طول دورهی پیگیری دیده شد؛ دوز ثانویه ۵۰ mg/m2 متوتروکسات به صورت داخل عضلانی تزریق شد و سپس همان چرخهی پیگیری به صورت اولین دوز متوتروکسات دنبال شد. اگر کاهش بیش از ۱۵ درصد مشاهده میشد؛ بیماران به صورت هفتگی معاینه میشدند. در صورتی که دوزهای بالاتر متوتروکسات مورد نیاز بود یا اگر عمل جراحی بر اساس یک تصویر بالینی از پارگی لولهی رحمی انجام شده بود؛ شکست در درمان توسط تک دوز متوتروکسات در نظر گرفته شد. معیارهای خروج از آنالیز عبارتند از: کاهش خود به خودی سطح بتا گنادوتروپین جفتی انسان در طول معاینه بوسیلهی تخلیهی رحم یا بدون تخلیهی رحم؛ از دست رفتن اطلاعات بیماران در طول دورهی پیگیری، حاملگی خارج رحمی غیرلولهای و انجام عمل جراحی قبل از درمان پزشکی. دادههای استخراجشده از پایگاه دادهها عبارتند از: اطلاعات جمعیتشناسی و بالینی بیماران؛ یافتههای سونوگرافی، طول دورهی معاینه قبل از درمان و سطح بتا گنادوتروپین جفتی انسان که در روز ۰، ۴ و ۷ روز بعد از تزریق متوتروکسات اندازهگیری شد. عملهای جراحی و نتایج بالینی در جدول ۱ و شکل ۱ خلاصه شده است. اطلاعات حاصل برای آنالیز، درصد تغییرات سطح بتا گنادوتروپین جفتی انسان در خون بود: به ترتیب (β-hCG) (روز ۰- روز ۴) و (β-hCG) (روز ۴/ روز ۰) و (β-hCG) (روز ۷/ روز ۴)؛ همچنین این تغییرات به ترتیب توسط (β-hCG) (روز ۴/ روز ۰) و (β-hCG) (روز ۷/ روز ۴) بیان شدند و تغییرات روزانه در طول دورهی معاینه از طریق تبدیل لگاریتمی مشخص شد. در این مطالعه، ما به تغییرات میزان بتا گنادوتروپین جفتی انسان به عنوان مقادیر اندازهگیری شده در روزهای تفسیر نتایج اشاره میکنیم (به عنوان مثال، تغییر ۱۵ درصدی در روز ۴ تا ۷ (سطح β-hCG در روز ۷/ سطح β-hCG در روز ۴) به صورت تغییر ۰٫۸۵ روز ۴/۷ بیان میشود و غیره). از آزمونهای تک متغیره برای تعیین متغیرهای معنادار در میان گروههایی که به طور موفق با تک دوز متوتروکسات (گروه ۱) درمان شده بودند و بیمارانی که پروتکل تک دوز متوتروکسات در درمان آنها ناموفق بود (گروه ۲) و به بیش از یک دوز از متوتروکسات یا جراحی بعد از دوز اولیه نیاز داشتند؛ استفاده شد. تجزیهوتحلیل منحنی مشخصه عملیاتی گیرنده (ROC) این متغیرها، مقادیر آستانه را که برای بدست آوردن متغیرهای جدید به منظور آنالیز رگرسیون لجستیک چند متغیره مورد استفاده قرار میگرفتند را تعیین کرد. مقادیر p<0.05 معنادار در نظر گرفته شد. برای آنالیز دادهها، از نرمافزار اکسل (شرکت مایکروسافت، شهر ردموند، واشینگتن، ایالات متحده آمریکا) و SPSS ورژن ۲۰ (شرکت SPSS، شیکاگو، IL، ایالات متحده آمریکا) استفاده شد.
رشته های مرتبط پزشکی، جراحی زنان و زایمان
مقدمه حاملگی خارج رحمی علت اصلی مرگومیر ناشی از بارداری در سه ماههی اول است. تشخیص زودهنگام به همراه گزینههای درمانی متعدد موجب کاهش این نوع مرگومیر شده است. در چهار دههی گذشته به دلیل افزایش میزان عفونتهای لگنی ، استعمال دخانیات، ناباروری و روشهای آزمایشگاهی و تکنیکهای تصویربرداری حساستر که امکان تشخیص زودهنگام را فراهم میکنند؛ شیوع حامگی خارج رحمی افزایش یافته است. تعداد موارد نامعلوم با تشخیص قطعی دیرتر با استفاده از روشهای تشخیصی حساستر افزایش یافته است. ارزیابی کلاسیک موفقیت درمان که توسط Stovall و همکارانش تعیین شد و توسط Kirk و همکارانش مجددا تایید شده است؛ حساسیت ۹۳-۸۸ درصدی دارد اما تعداد زیادی از بیماران به دلیل نتایج منفی کاذب از مطالعه حذف شدند؛ در غیر این صورت تعداد زیادی از افراد در یک جمعیت با نرخ بالای بارداری حضور داشتند. هدف ما تجزیه و تحلیل نشانگرهای مستقل شکست درمان به منظور تشخیص بیمارانی بود که از اقدامات درمانی زودهنگام و یا نظارت مداوم سود میبردند؛ حتی اگر پارامترهای مرسوم نشاندهندهی درمان پزشکی کافی باشند. مواد و روشها این یک بررسی گذشتهنگر بر روی بیمارانی بود که حاملگی خارج رحمی در آنها تشخیص داده شده بود و از سپتامبر ۲۰۱۲ تا مارس ۲۰۱۶ به متخصص زنان و زایمان بخش اورژانس یا کلینیک سرپائی بیمارستان تحقیقاتی و آموزشی Bagcilar مراجعه کرده و با پروتکل تک دوز متوتروکسات (Mtx) که توسط Stovallو همکارانش (۴) تعریف شده بود؛ درمان شده بودند. این مطالعه توسط کمیتهی اخلاق پزشکی (شمارهی پروژه: ۴۰۶/۲۰۱۵) تایید شد. اطلاعات بیماران از پایگاه دادهی بیماران (MEDIN 2.0.0) با استفاده از پرسشهای زیر بدست آمد: “حاملگی خارج رحمی” در هنگام تشخیص. سوابق جراحی برای تشخیص “حاملگی خارج رحمی” مورد بررسی قرار گرفت. زمانی که سطوح بتا گنادوتروپین جفتی انسان (hCG) بالاتر از ۱۵۰۰ میلییونیت/ میلیلیتر بود و هیچ ساک حاملگی داخل رحمی شناسایی نشد (با سونوگرافی ترانس واژینال ۵ تا ۸ مگاهرتزی آزمایش شد) یا زمانی که سطح β-hCG کمتر از ۱۵۰۰ میلییونیت/ میلیلیتر بود اما این سطح افزایش یافته بود و در ۴۸ ساعت قبلی کمتر از ۵۰ درصد بود و سطح β-hCG با وجود تخلیهی رحم کاهش نیافته بود؛ حاملگی خارجرحمی تشخیص اولیه بود. بعد از تشخیص اولیهی حاملگی خارج رحمی، یک دورهی معاینهی ۱-۸ روزه قبل از اولین دوز متوتروکسات انجام شد. در طی دورهی درمان، هر روز با استفاده از اندازهگیری سطوح β-hCG خون، اختلالات موجود در همودینامیک بیمار بررسی شد. چنانچه سطح β-hCG خون به خودی خود کاهش نیافته بود (بیش از ۱۵%/ ۲۴ ساعت کاهش در طول اندازهگیری متناوب β-hCG با یا بدون تخلیهی رحم که با توجه به ضخامت بیش از ۱۰ میلیمتر اندومتر، مشاهدهی حاملگی داخل رحمی توسط سونوگرافی یا عبور بافتها همراه با خونریزی رحم)؛ درمان پزشکی آغاز شد. از پروتکل تک دوز متوتروکسات برای بیمارانی با حاملگی خارج رحمی که سطح β-hCG در آنها کمتر از ۱۰۰۰۰ میلی یونیت/ میلیلیتر بود؛ بیمارانی با تودههای آدنکسال غیرهمولوگ با اندازهی کمتر از ۵ سانتیمتر؛ عدم فعالیت قلبی جنین، فقدان علائم همو پریتونئوم (وجود خون در حفرهی صفاقی) یا کاهش غیرطبیعی حجم خون و تعداد طبیعی سلولهای خونی و عملکرد طبیعی کلیه/ کبد استفاده شد. در صورتی که منع مصرف دارو وجود نداشت؛ متوتروکسات در تک دوز داخل عضلانی (IM) 50 mg/m2 در روز صفر تزریق شد. بیماران در بیمارستان بستری شدند و انتظار میرفت که بعد از تزریق دارو در حالی که علائم شکمی حاد بررسی میشد؛ خونریزی شدید داخلشکمی تا زمان عمل جراحی یا به مدت ۷ روز دیده شود. آزمایشهای خون (بیوشیمیایی، پارامترهای خون و β-hCG) در روز چهارم انجام شدند. چنانچه کاهش بیش از ۱۵ درصد در سطح β-hCG خون از روز ۴-۷ مشاهده نشد و اگر اشباع یا افزایش سطح β-hCG در طول دورهی پیگیری دیده شد؛ دوز ثانویه ۵۰ mg/m2 متوتروکسات به صورت داخل عضلانی تزریق شد و سپس همان چرخهی پیگیری به صورت اولین دوز متوتروکسات دنبال شد. اگر کاهش بیش از ۱۵ درصد مشاهده میشد؛ بیماران به صورت هفتگی معاینه میشدند. در صورتی که دوزهای بالاتر متوتروکسات مورد نیاز بود یا اگر عمل جراحی بر اساس یک تصویر بالینی از پارگی لولهی رحمی انجام شده بود؛ شکست در درمان توسط تک دوز متوتروکسات در نظر گرفته شد. معیارهای خروج از آنالیز عبارتند از: کاهش خود به خودی سطح بتا گنادوتروپین جفتی انسان در طول معاینه بوسیلهی تخلیهی رحم یا بدون تخلیهی رحم؛ از دست رفتن اطلاعات بیماران در طول دورهی پیگیری، حاملگی خارج رحمی غیرلولهای و انجام عمل جراحی قبل از درمان پزشکی. دادههای استخراجشده از پایگاه دادهها عبارتند از: اطلاعات جمعیتشناسی و بالینی بیماران؛ یافتههای سونوگرافی، طول دورهی معاینه قبل از درمان و سطح بتا گنادوتروپین جفتی انسان که در روز ۰، ۴ و ۷ روز بعد از تزریق متوتروکسات اندازهگیری شد. عملهای جراحی و نتایج بالینی در جدول ۱ و شکل ۱ خلاصه شده است. اطلاعات حاصل برای آنالیز، درصد تغییرات سطح بتا گنادوتروپین جفتی انسان در خون بود: به ترتیب (β-hCG) (روز ۰- روز ۴) و (β-hCG) (روز ۴/ روز ۰) و (β-hCG) (روز ۷/ روز ۴)؛ همچنین این تغییرات به ترتیب توسط (β-hCG) (روز ۴/ روز ۰) و (β-hCG) (روز ۷/ روز ۴) بیان شدند و تغییرات روزانه در طول دورهی معاینه از طریق تبدیل لگاریتمی مشخص شد. در این مطالعه، ما به تغییرات میزان بتا گنادوتروپین جفتی انسان به عنوان مقادیر اندازهگیری شده در روزهای تفسیر نتایج اشاره میکنیم (به عنوان مثال، تغییر ۱۵ درصدی در روز ۴ تا ۷ (سطح β-hCG در روز ۷/ سطح β-hCG در روز ۴) به صورت تغییر ۰٫۸۵ روز ۴/۷ بیان میشود و غیره). از آزمونهای تک متغیره برای تعیین متغیرهای معنادار در میان گروههایی که به طور موفق با تک دوز متوتروکسات (گروه ۱) درمان شده بودند و بیمارانی که پروتکل تک دوز متوتروکسات در درمان آنها ناموفق بود (گروه ۲) و به بیش از یک دوز از متوتروکسات یا جراحی بعد از دوز اولیه نیاز داشتند؛ استفاده شد. تجزیهوتحلیل منحنی مشخصه عملیاتی گیرنده (ROC) این متغیرها، مقادیر آستانه را که برای بدست آوردن متغیرهای جدید به منظور آنالیز رگرسیون لجستیک چند متغیره مورد استفاده قرار میگرفتند را تعیین کرد. مقادیر p<0.05 معنادار در نظر گرفته شد. برای آنالیز دادهها، از نرمافزار اکسل (شرکت مایکروسافت، شهر ردموند، واشینگتن، ایالات متحده آمریکا) و SPSS ورژن ۲۰ (شرکت SPSS، شیکاگو، IL، ایالات متحده آمریکا) استفاده شد.
Description
Introduction Ectopic pregnancy is the leading cause of pregnancy-related mortality in the first trimester. An earlier diagnosis combined with numerous treatment options has decreased related mortality [1]. The prevalence of ectopic pregnancy has been increasing in the last four decades due to increasing rates of pelvic infections, smoking, infertility, and more sensitive laboratory methods and imaging technologies providing an earlier diagnosis [2]. The proportion of indeterminate cases with a later definite diagnosis has increased with more sensitive diagnostic methods [3]. The classic assessment of treatment success defined by Stovall et al. and revalidated by Kirk et al. has 88e93% sensitivity but eliminates a large number of patients as false negatives, if not a large proportion in a population with high pregnancy rates [4,5]. Our aim was to analyze independent markers of treatment failure to identify patients who would benefit from an earlier additional medical intervention and/or continuing close surveillance even if conventional parameters indicated sufficient medical treatment. Materials and methods This was a retrospective analysis of patients with a preliminary diagnosis of ectopic pregnancy, who applied to the Bagcilar Research and Training Hospital Obgyn Department emergency section or ambulatory clinic from September 2012 to March 2016 and who were treated with the methotrexate (Mtx) single-dose protocol defined by Stovall et al. [4]. This study was approved by the Medical Ethics Committee (Project number: 406/2015). The patients’ data were obtained from the patients’ database (MEDIN 2.0.0) using the following queries: “ectopic pregnancy” as the diagnostic input. The surgical records were revised for the diagnosis of “ectopic pregnancy”. Ectopic pregnancy was a preliminary diagnosis when blood bhuman chorionic gonadotropin (hCG) levels were >1500 mIU/ml and no intrauterine gestational sac was detected (examined with 5e8 MHZ transvaginal sonography) or when blood b-hCG levels were <1500 mIU/ml but the level was increasing and was <50% during the previous 48 h and blood b-hCG levels did not regress despite a uterine evacuation. Following the preliminary diagnosis of ectopic pregnancy, an observation period of 1e8 days elapsed before the first dose of Mtx. In the intervening period, the patients were regularly monitored for abnormalities in hemodynamics by measuring blood counts and blood b-hCG levels every other day. If the blood b-hCG level did not regress spontaneously (15%/24 h drop during serial b-hCG measurements with or without a uterine evacuation performed according to findings of endometrial thickness 10 mm, sonographic view of intrauterine conception or passage of tissues with uterine bleeding), medical treatment was started. The single-dose Mtx treatment protocol was used for patients with a preliminary diagnosis of ectopic pregnancy and a b-hCG level <10,000 mIU/mL; with nonhomogeneous adnexial masses 5 cm; absence of fetal cardiac activity, absence of signs of hemoperitoneum or hypovolemia; and normal blood counts and renal/liver function tests. Mtx was administered at a single intramuscular (IM) dose of 50 mg/m2 on day 0, unless there were contraindications. The patients were hospitalized and watched expectantly following the drug administration while being checked for signs of acute abdomen and serious intraabdominal bleeding until a surgical intervention was indicated or for 7 days. Blood tests (biochemistry, blood parameters, and b-hCG) were measured on day 4. If a 15% decrease was not observed in the blood b-hCG level from days 4e7 or if a plateauing or rising blood b-hCG level was observed during follow-up of resolution, a second dose of 50 mg/ m2 Mtx was administered IM, followed by the same cycle of followup as for the first Mtx dose. If a 15% drop was observed, the patients were observed weekly. Failure of the single-dose Mtx treatment was considered if extra doses of methotrexate were required, or if a surgical intervention was made due to an intervening clinical picture of tubal rupture. Exclusion criteria from the analysis included: spontaneous regression during observations with or without a uterine evacuation; lost to follow-up; nontubal ectopic pregnancy; and surgery prior to medical treatment. Data extracted from the database included demographics and clinical presentations of the patients; sonographic findings, length of the observation period before treatment, and all b-hCG levels measured including those measured on days 0, 4, and 7 following Mtx administration. Intervening surgeries and clinical outcomes are summarized in Table 1 and Fig. 1. Data derived for analysis were the percentage changes in blood b-hCG levels: [b-hCG] ((Day 0eDay 4)/Day 0) and [b-hCG] ((Day 4eDay 7)/Day 4); also represented by [b-hCG] (Day 4/Day 0) and [b-hCG] (Day 7/Day 4), respectively; and daily changes during the observation period were derived by logarithmic transformation of the ratios. In this study, we refer to changes in b-hCG as quotients of values measured on the annotated days (e.g., the conventional day 4 to day 7 change of 15% as ([b-hCG] level on day 7)/([b-hCG] level on day 4) represented by the day (7/4) change of 0.85, etc.) Univariate tests were used to define significantly different variables among the single-dose Mtx successfully (Group 1) cured and the single dose Mtx failed (Group 2) groups requiring more than one dose of Mtx or surgery after the initial dose. A receiver operating characteristics (ROC) curve analysis of these variables defined the threshold values that were used to derive new dichotomized variables for the multivariate logistic regression analysis to predict failure of the single-dose Mtx treatment. P-values < 0.05 were considered significant. Microsoft Excel (Microsoft Inc. Redmond, WA, USA) and SPSS 20.0 (SPSS Inc., Chicago, IL, USA) software were used to analyze the data.